Μια ζωή χωρίς κάπνισμα

«Το κάπνισμα είναι ένα δάνειο προσωρινής απόλαυσης και ανακούφισης
με υψηλό επιτόκιο που αποπληρώνεται με βαρύ τίμημα, την ποιότητα ζωής του ανθρώπου και πολλές φορές την ίδια τη ζωή του». Η φράση αυτή συνοψίζει με παραστατικό τρόπο το νόημα της πιο επικίνδυνης και βλαβερής συνήθειας εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη, του καπνίσματος.
Το θέμα του καπνίσματος έχει πάρει ανησυχητικά μεγάλες διαστάσεις στις μέρες μας. Σχετικές έρευνες φέρουν την καταστροφική αυτή συνήθεια ως την πιο σοβαρή αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας ανά τον κόσμο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι θάνατοι από το κάπνισμα είναι τριπλάσιοι από αυτούς των τροχαίων ατυχημάτων, ενώ αποτελούν το 30% όλων των θανάτων, το 85% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα και το 83% των θανάτων από αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Οι περισσότεροι καπνιστές θεωρούν ότι το τσιγάρο είναι απαραίτητο και αναντικατάστατο στοιχείο στη ζωή τους γιατί «καλμάρει», «τονώνει», «βοηθά στη συγκέντρωση της σκέψης» ή απλά «είναι ωραίο». Όλες οι ανωτέρω απαντήσεις είναι λογικές και αναμενόμενες, αλλά δεν αγγίζουν το βασικό ερώτημα, που είναι γιατί κάποιος μπαίνει στη διαδικασία να ξεκινήσει το κάπνισμα.
Οι περισσότεροι νέοι αρχίζουν να καπνίζουν «από πλάκα», για να αναδείξουν τον ανδρισμό τους, την προσωπικότητά τους και το κύρος που αυτή αποπνέει, επειδή το ξεκίνησε η παρέα στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στον στρατό, γιατί έβλεπαν τους γονείς τους να το κάνουν, γιατί «όλοι κάπνιζαν». Γενικά, η μίμηση σε συνδυασμό με την απουσία σωστής παιδείας, η τάση επίδειξης ανεξαρτησίας και ωριμότητας, ο συναγωνισμός συντροφικότητας και η προσπάθεια αναπλήρωσης πιθανού συναισθηματικού και ψυχολογικού κενού αποτελούν καταλυτικά κίνητρα για να ξεκινήσει ο νέος το τσιγάρο.
Οι περισσότεροι συνεχίζουν το συγκεκριμένο «αμάρτημα» και σε μεγαλύτερη ηλικία. Άλλοι πάλι ξεκινούν να καπνίζουν σε πιο προχωρημένη φάση της ζωής τους για να ξεφύγουν και να ξεχάσουν τις δυσκολίες της καθημερινότητας κι έτσι αρχίζει ένας φαύλος κύκλος προσωρινής φυγής και μεγάλης αποστροφής, με μοναδικό θύμα τελικά τον ίδιο τον καπνιστή.
Επισήμως, το κάπνισμα δεν αναγνωρίζεται απλά ως μία συνήθεια, αλλά ως ιατρική ασθένεια. Ο καπνιστής παρουσιάζει έντονη εξάρτηση από τη νικοτίνη, η οποία του δημιουργεί την ψευδαίσθηση της ευφορίας λόγω μεγάλης αύξησης της ποσότητας ντοπαμίνης στο αίμα που είναι καθαρά ψυχοτρόπος ουσία.
Επιπλέον, ο καπνός του τσιγάρου περιέχει υδρογονάνθρακες, χημικές ουσίες, βαρέα μέταλλα και ραδιενεργά στοιχεία που είναι σε θέση να προκαλέσουν σημαντική φθορά σε όργανα και λειτουργίες του καπνιστή, όπως:
Χρόνια βρογχίτιδα, πνευμονικό εμφύσημα, αναπνευστική ανεπάρκεια και καρδιαγγειακά επεισόδια. Έρευνες δείχνουν ότι οι καπνιστές διατρέχουν τετραπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου σε σχέση με τους μη καπνιστές. Πρόσφατα, μάλιστα, οι επιστήμονες κατόρθωσαν να εντοπίσουν το γονίδιο που είναι υπεύθυνο για τη θρόμβωση και απόφραξη των αρτηριών λόγω της παραγωγής μιας συγκεκριμένης πρωτεΐνης που ελέγχει τα επίπεδα των λιποπρωτεϊνών στο αίμα.
Διπλασιασμό των πιθανοτήτων εμφάνισης εκφύλισης της ωχράς κηλίδος, η οποία αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης των ηλικιωμένων ατόμων.
Αύξηση του κινδύνου στειρότητας και πρόωρης εμμηνόπαυσης των γυναικών.
Σημαντική επιβάρυνση της περιόδου εγκυμοσύνης με μεγάλη πιθανότητα διακοπής της. Το βρέφος γεννιέται με μικρότερο βάρος, ενώ οι καρκινογόνες ουσίες που περιέχονται στο γάλα του θηλασμού είναι σε θέση να δημιουργήσουν στο νεογέννητο την προδιάθεση για μελλοντική εξάρτηση από το τσιγάρο.
Παράλληλα, η επίδραση της νικοτίνης και του μονοξειδίου του άνθρακα είναι σε θέση να οδηγήσει το βρέφος μέχρι και στο θάνατο εξαιτίας εμφάνισης σημαντικών αναπνευστικών προβλημάτων (βρογχίτιδα, πνευμονία, βρογχικό άσθμα).
Δυσμενή επίδραση στη σεξουαλική δραστηριότητα.
Εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου, όπως του πνεύμονα, του λάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας, του οισοφάγου, του στομάχου, του παγκρέατος, της ουροδόχου κύστεως και του μαστού.
Το τσιγάρο, ωστόσο, δεν αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα της υγείας μόνο των καπνιστών, αλλά και όσων μοιράζονται τον ίδιο χώρο μαζί τους και αναγκάζονται να εισπνέουν άθελά τους τον καπνό. Αποτελέσματα ερευνών επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές, καταλήγοντας ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα σε έναν παθητικό καπνιστή είναι τριπλάσιος σε σχέση με έναν αμιγώς μη καπνίζοντα, ενώ επίσης αυξημένη κατά 30% εμφανίζεται και η πιθανότητα εμφάνισης εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Το κάπνισμα δεν είναι μόνο ασθένεια, αλλά και μια διαρκής τιμωρία του ανθρώπου. Αυτοτιμωρείται και η κάθαρση έρχεται μόνο με οδυνηρή προσπάθεια, αυτοσυγκέντρωση, ψυχικό σθένος και ισχυρό κίνητρο. Η αλήθεια είναι ότι η διακοπή του καπνίσματος, σταδιακή ή απότομη, προκαλεί συνήθως συμπτώματα στέρησης, ιδιαίτερα κατά το διάστημα των 4 πρώτων εβδομάδων. Κατάθλιψη, αϋπνία, ευερεθιστικότητα, κακή ψυχολογική κατάσταση και βουλιμία είναι κάποιες από τις καταστάσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος ο καπνιστής στην προσπάθειά του να «αποτοξινωθεί». Ωστόσο, τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει κάποιος κόβοντας το τσιγάρο είναι πολλαπλά και ευεργετικά. 
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους:
20 λεπτά μετά τη διακοπή του καπνίσματος, η αρτηριακή πίεση επανέρχεται σε κανονικά επίπεδα.
Η καρδιά χτυπάει πιο ομαλά μέσα στα πρώτα 20 – 30 λεπτά μετά το τελευταίο τσιγάρο.
Η θερμοκρασία στα χέρια και τα πόδια επανέρχεται στα φυσιολογικά όρια 30 λεπτά μετά τη διακοπή του καπνίσματος.
8 ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο, τα επίπεδα του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα μειώνονται σε φυσιολογικά επίπεδα. Παράλληλα, αυξάνονται τα επίπεδα του οξυγόνου.
12 ώρες μετά το σβήσιμο του τελευταίου τσιγάρου, σχεδόν όλη η νικοτίνη έχει αποβληθεί από τον οργανισμό.
5 ημέρες μετά, τα περισσότερα υποπροϊόντα νικοτίνης έχουν πλέον αποβληθεί από τον οργανισμό.
24 ώρες μετά τη διακοπή του καπνίσματος, μειώνεται ο κίνδυνος για την καρδιά. Στον 1 χρόνο, ο κίνδυνος μειώνεται στο μισό. Στα 15 χρόνια, ο κίνδυνος είναι ο ίδιος με αυτόν των ανθρώπων που δεν κάπνισαν ποτέ.
Η γεύση και η όσφρηση βελτιώνονται μέσα σε 48 ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο.
3 ημέρες μετά τη διακοπή του καπνίσματος, διευκολύνεται η εύκολη, ανεμπόδιστη αναπνοή, καθώς αυξάνεται η αναπνευστική χωρητικότητα των πνευμόνων.
2 εβδομάδες μετά τη διακοπή του καπνίσματος, η ανάσα παύει να «κόβεται» και διευκολύνεται το περπάτημα.
Λίγους μήνες μετά την απαλλαγή από το τσιγάρο, αυξάνεται η ευεξία και η ενεργητικότητα του οργανισμού. Παράλληλα, ισχυροποιείται το ανοσοποιητικό σύστημα και ο οργανισμός δεν προσβάλλεται συχνά από ιώσεις του αναπνευστικού.
Στα 5 χρόνια χωρίς τσιγάρο, ο κίνδυνος του καρκίνου των πνευμόνων μειώνεται πάνω από 50%, ενώ στα 10 χρόνια ο κίνδυνος του εμφράγματος είναι ο ίδιος με τους μη καπνιστές.
Το κάπνισμα είναι ένας δρόμος χωρίς επιστροφή. Αν το κλωθογυρίζετε στο μυαλό σας, αν το έχετε ήδη επιχειρήσει μια φορά ή αν σκέφτεστε να κόψετε το τσιγάρο, αλλά δεν το αποφασίζετε, είναι καιρός να πάρετε δύναμη και να το σταματήσετε μία και καλή. Η προσπάθεια είναι δύσκολη, όμως σας περιμένει μια νέα ζωή, πιο υγιεινή, πιο ανθρώπινη, πιο δημιουργική!