_633_451.jpg)
Ο λόγος φυσικά για την ακμή, το συνηθέστερο δερματολογικό πρόβλημα της εφηβείας, η οποία ωστόσο βρίσκει πολλές φορές πρόσφορο έδαφος εκδήλωσης και σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Η ακμή είναι χρόνια φλεγμονώδης διαταραχή του δέρματος, η οποία οφείλεται σε δυσλειτουργία των σμηγματογόνων αδένων. Οι συγκεκριμένοι αδένες είναι σχηματισμοί που βρίσκονται σε όλη την επιφάνεια του σώματος, εκτός από τις παλάμες και τα πέλματα, και είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή σμήγματος. Σε περίπτωση που οι σμηγματογόνοι αδένες παρουσιάσουν πρόβλημα στη λειτουργία τους, παράγεται μεγαλύτερη ποσότητα σμήγματος από τη φυσιολογική, με αποτέλεσμα το φράξιμο των δερματικών πόρων και τον σχηματισμό λιπαρής επιδερμίδας.
Η εμφάνιση του βακτηριδίου της ακμής ταυτίζεται συνήθως με την περίοδο της εφηβείας, καθώς τότε αναπτύσσεται η λειτουργία των γεννητικών ορμονών, των ανδρογόνων, τα οποία προκαλούν υπερδραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων. Σχεδόν όλοι οι έφηβοι παρουσιάζουν κάποια στιγμή από ένα έως πολλά σπυράκια, με τη μεγάλη πλειονότητα (περίπου 80%) να εμφανίζει τη λεγόμενη «φυσιολογική κοινή ακμή». Υπάρχει, όμως, κι ένα περίπου 20% με πιο ενοχλητική και επίμονη ακμή, που θα χρειαστεί τη γνώμη ενός δερματολόγου.
Η ακμή πλήττει εξίσου γυναίκες και άνδρες, με τις πρώτες πάντως να προσβάλλονται νωρίτερα, περίπου στην ηλικία των 9 – 10 ετών. Μετά τα 19 έτη η ακμή αρχίζει να υποχωρεί, πολλοί όμως εξακολουθούν να έχουν προβλήματα μέχρι και τα 35 χρόνια τους, τα οποία απαιτούν πολλές φορές θεραπεία. Στις ηλικίες πάνω από 40, το 1% των ανδρών και το 5% των γυναικών χρειάζονται θεραπεία.
Ανάλογα με τη μορφή και τον βαθμό φλεγμονής των στιγμάτων διακρίνονται πέντε βασικοί κλινικοί τύποι κοινής ακμής:
Φαγεσωρική: Χαρακτηρίζεται από την παρουσία φαγεσώρων, οι οποίοι μπορεί να είτε «ανοικτοί» (μαύρα κεράτινα στίγματα που αποτελούνται από σμήγμα, κερατίνη, τμήμα τριχών και υπολείμματα σμηγματογόνων αδένων), είτε «κλειστοί» (μικρά λευκά κεράτινα στίγματα).
Βλατιδοφλυκταινώδης: Εκδηλώνεται με την εμφάνιση βλατίδων (στίγματα με έντονο κόκκινο χρώμα) ή φλυκταινών (κόκκινα σπυράκια που συνήθως συνοδεύονται από πύον).
Βλατιδοοζώδης: Χαρακτηρίζεται από τον συνδυασμό βλατίδων και οζιδίων (σπυράκια κάτω από το δέρμα με όγκο, τα οποία συνήθως προκαλούν πόνο).
Κυστική: Εκδηλώνεται με την εμφάνιση κύστεων, οι οποίες είναι σπυράκια μεγαλύτερων διαστάσεων σε σχέση με τα οζίδια και εντοπίζονται κυρίως στο πρόσωπο (μέτωπο και γύρω από το στόμα), τη ράχη και το στήθος.
Ουλωτική: Εκδηλώνεται στη φάση αποδρομής των φλεγμονωδών βλαβών, όταν και σχηματίζονται πολλές ουλές, άλλοτε ατροφικές (κυρίως στο πρόσωπο) και άλλοτε υπερτροφικές (κυρίως στη ράχη, το στήθος και τους ώμους).
Παρά το νεανικό χαρακτήρα της ακμής, δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που εμφανίζεται και σε ενήλικες άνδρες ή γυναίκες. Πέρα, λοιπόν, από την κοινή ακμή, που είναι και η πιο διαδεδομένη μορφή, συναντούμε και άλλες κατηγορίες της συγκεκριμένης νόσου, με κυριότερες τις εξής:
Μετεφηβική: Εμφανίζεται συνήθως στην ηλικία 20 - 30 ετών σε γυναίκες που δεν είχαν προβλήματα ακμής στην εφηβεία. Εντοπίζεται στο πιγούνι και καταλήγει στη δημιουργία επώδυνων οζιδίων που επιδεινώνονται πριν την εμμηνορρυσία. Υποχωρεί στην ηλικία 30 - 40 ετών.
Ορμονική: Η εμφάνισή της επηρεάζεται άμεσα από κάθε ορμονική διακύμανση, όπως προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, κλιμακτήριος, διακοπή αντισυλληπτικού χαπιού, εγκυμοσύνη. Τα συμπτώματα υποχωρούν συνήθως κατά την ομαλοποίηση του επιπέδου ορμονών.
Ροδόχρους: Αναπτύσσεται στην ηλικία 30 – 50 ετών και συνδέεται συχνά με την εμμηνόπαυση. Χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα του προσώπου και εκδηλώνεται με σπυράκια που μπορεί να περιέχουν πύον.
Ιατροφαρμακευτική: Εκδηλώνεται έπειτα από χορήγηση φαρμάκων, όπως τα ανδρογόνα, τα αναβολικά, η κορτιζόνη και τα αντιεπιληπτικά.
Από τη χρήση καλλυντικών: Εντοπίζεται σε ενήλικες γυναίκες και οφείλεται στη χρήση καλλυντικών που περιέχουν φαγεσωρογόνα υλικά, όπως βαζελίνη και λανολίνη.
Από το στρες: Οι ορμόνες του στρες, σε συνδυασμό με την τεστοστερόνη, προκαλούν αύξηση της παραγωγής σμήγματος από τους σμηγματογόνους αδένες.
Εποχική / κλιματική: Ο κρύος καιρός τον χειμώνα επιτείνει το πρόβλημα της ακμής. Οι χαμηλές θερμοκρασίες, ο χαμηλός βαθμός υγρασίας του περιβαλλοντικού αέρα, οι άνεμοι και η θέρμανση των εσωτερικών χώρων κάνουν το δέρμα ξηρότερο και προκαλούν ραγίσματα, σπασίματα και ερεθισμό της επιδερμίδας.
Τροπική: Εμφανίζεται κυρίως σε ναυτικούς που εργάζονται σε ζεστούς και υγρούς χώρους, όπως είναι τα μηχανοστάσια. Εντοπίζεται στη ράχη, το στέρνο και τον κορμό.
Επαγγελματική: Εμφανίζεται σε άτομα που έρχονται σε επαφή με ορυκτέλαια. Εντοπίζεται σε μηρούς και βραχίονες.
Κληρονομική: Βασίζεται στη γενετική προδιάθεση και την κληρονομικότητα συγκεκριμένων γονιδίων.
Αντιμετώπιση της ακμής
Η θεραπεία κατά της ακμής έχει 3 βασικούς στόχους:
Μείωση της σμηγματόρροιας
Περιορισμό σχηματισμού των φαγεσώρων
Μείωση της φλεγμονής
